*- مدیریت منابع انسانی (HRM) (Human Resource Management)
بسیاری از محققان بزرگ مدیریت منابع انسانی را به روش های مختلف و با کلمات متفاوت تعریف کرده بودند، اما معنای اصلی مدیریت منابع انسانی به نحوه مدیریت افراد یا کارکنان در سازمان می پردازد.
ادوین فلیپو: مدیریت منابع انسانی به عنوان «برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت، کنترل تدارکات، توسعه، جبران خسارت، ادغام، نگهداری و تفکیک منابع انسانی به منظور دستیابی به اهداف فردی، سازمانی و اجتماعی است».
موسسه ملی مدیریت شخصی (NIPM) هند، اینگونه تعریف کرده است: «بخشی از مدیریت که به افراد در محل کار و روابط آنها در یک شرکت مربوط می شود. هدف آن گرد هم آوردن و تبدیل به یک سازمان مؤثر از مردان و زنانی است که شرکت را تشکیل می دهند و با در نظر گرفتن رفاه افراد و گروه های کاری، آنها را قادر می سازد تا بهترین سهم خود را در موفقیت آن داشته باشند.
*- توسعه منابع انسانی (HRD) (Human Resources Development)
توسعه منابع انسانی توسط محققان مختلف به طرق مختلف تعریف شده است. برخی از تعاریف مهم HRD (توسعه منابع انسانی) به شرح زیر است:
لئونارد نادلر، “توسعه منابع انسانی مجموعه ای از فعالیت های سازمان یافته است که در یک زمان تخصصی انجام می شود و برای ایجاد تغییرات رفتاری طراحی شده است.”
پروفسور تی وی رائو، “HRD فرآیندی است که توسط آن به کارکنان یک سازمان به روشی مستمر و برنامه ریزی شده کمک می شود تا:
(1) توانایی های مورد نیاز برای انجام وظایف مختلف مرتبط با نقش های فعلی یا مورد انتظار آینده خود را به دست آورند یا تقویت کنند.
(2) قابلیت‌های عمومی خود را به‌عنوان فردی توسعه دهند و پتانسیل درونی خود را برای اهداف توسعه سازمانی و یا سازمانی خود کشف و بهره‌برداری کنند.
(3) فرهنگ سازمانی را توسعه دهند که در آن روابط برتر و زیردستان، کار تیمی و همکاری بین واحدهای فرعی قوی هستند و به رفاه حرفه ای، انگیزه و غرور کارکنان کمک می کنند.”
م.م. خان، “توسعه منابع انسانی عبارت است از افزایش دانش، قابلیت ها و نگرش های مثبت کاری همه افرادی که در همه سطوح در یک شرکت تجاری کار می کنند.”
تفاوت مدیریت منابع انسانی (HRM) با توسعه منابع انسانی (HRD)
هر دو مفاهیم بسیار مهم مدیریت هستند که به طور خاص با منابع انسانی سازمان مرتبط هستند. مدیریت منابع انسانی و توسعه منابع انسانی را می توان بر اساس دلایل زیر متمایز کرد:
1- مدیریت منابع انسانی عمدتاً مبتنی بر تعمیر و نگهداری است در حالی که توسعه منابع انسانی توسعه محور است.
2- ساختار سازمانی در مورد مدیریت منابع انسانی مستقل است در حالی که توسعه منابع انسانی ساختاری را ایجاد می کند که به هم وابسته و به هم مرتبط است.
3- هدف اصلی مدیریت منابع انسانی بهبود کارایی کارکنان است در حالی که هدف آن توسعه کارکنان و نیز سازمان به عنوان یک کل است. مسئولیت توسعه منابع انسانی به بخش مدیریت پرسنل / منابع انسانی و به طور خاص به مدیر پرسنل داده می شود در حالی که مسئولیت توسعه منابع انسانی به همه مدیران در سطوح مختلف سازمان داده می شود.
مدیریت منابع انسانی با دادن انگیزه ها یا پاداش های پولی به کارکنان انگیزه می دهد در حالی که توسعه منابع انسانی بر انگیزه دادن به افراد از طریق ارضای نیازهای بالاتر تاکید دارد.
