نویسنده: دکتر بهمن خانعلی زاده
بر اساس نظریه نمایندگی، مالک با توجه به تخصص لازم برای اداره شرکت، قادر به تصمیم‌گیری و رهبری شرکت نمی‌باشد و مدیر با داشتن دانش و مهارت لازم می‌تواند با هزینه کمتر و شرایط بهتر، شرکت را اداره کند. در این حالت و با جدایی مالکیت از مدیریت، عدم تقارن اطلاعاتی ناشی از عدم توانایی مالک در نظارت بر ویژگی‌های پنهان، دانش و عمل پنهان نماینده یا مدیر به وجود می‌آید. عدم توانایی در نظارت بر ویژگی‌های پنهان نماینده که از موارد عدم تقارن اطلاعاتی قبل از انعقاد قرارداد می‌باشد، حالتی است که ممکن است نماینده ادعای مهارت‌ها و دانش‌هایی را داشته‌باشد که مالک توانایی نظارت و بررسی این صلاحیت‌های ادعا شده از سوی نماینده را نداشته‌باشد. شرایط وجود مقاصد پنهان، دانش پنهان و عمل پنهان از موارد عدم تقارن اطلاعاتی است که بعداز قرارداد به وجود می‌آید. در مسأله مقاصد پنهان، مدیر این فرصت را دارد تا به صورت غیر منصفانه در برابر مالک عمل کند و به نحو فرصت طلبانه منافع مالک را نادیده بگیرد. در این حالت، مالک ممکن است به دلیل هزینه‌های قرارداد، امکان فسخ قرارداد با مدیر را نداشته باشد. در شرایط وجود دانش پنهان، مدیر به دلیل مهارت‌های حرفه ای خود و اطلاعات کسب شده، دانش بیشتری از محیط فعالیت شرکت و عملکرد داخلی شرکت دارد که می‌تواند از این دانش به صورت فرصت‌طلبانه در جهت تحقق منافع شخصی خود استفاده کند. مسأله عمل پنهان در شرایطی ایجاد می‌شود که مدیر بتواند در مورد درستکاری یا کم‌کاری خود تصمیم بگیرد. با توجه به مطلوبیت کم‌کاری برای مدیر، او می‌تواند در عملکرد خود برای شرکت کم‌کاری را انتخاب کند و با در اختیار داشتن ابزار لازم مانند مدیریت سود که امکان ارزیابی آن به وسیله مالک وجود ندارد، این کم‌کاری خود را پوشش دهد. مسأله عمل پنهان بیان کننده خطر اخلاقی در عدم تقارن اطلاعاتی می‌باشد (Saam, 2007).
منبع:
Saam, N ,J . (2007). Asymmetry in information versus asymmetry in power, implicit assumption of agency theory. Journal of Socio-Economics. Vol . 36. PP .825-840.