نویسنده: دکتر بهمن خانعلی زاده
تئوری پورتفولیو و سبد دارایی‌ها توسط هری مارکویتز در سال ۱۹۵۲ در مقاله معروف تحت عنوان انتخاب پورتفولیو مطرح شد. قبل از مارکویتز سرمایه‌گذاران برای ارزیابی ریسک و بازدهی اوراق بهادار در تشکیل پورتفولیو اهتمام داشتند. سرمایه‌گذاران و اوراق بهاداری را شناسایی می‌کردند که بهترین موقعیت به لحاظ سود و کمترین ریسک را داشته باشد و از آن اوراق پورتفولیو‌ها را تشکیل می‌دادند. پیشنهاد هری مارکویتز آن بود که سرمایه‌گذاران به جای بررسی خصوصیات تک‌تک اوراق بهادار پورتفولیو را برای مبنای خصوصیات کلی ریسک و بازدهی آن انتخاب کنند.
اما هری مارکویتز اولین کسی بود که به صورت کمی نشان داد چگونه متنوع سازی در سبد دارایی باعث کاهش ریسک می‌شود. به عبارتی تئوری پورتفولیو منافع متنوع‌سازی را کمی می‌کند و در این بحث می‌خواهیم به دو سوال زیر پاسخ دهیم:
۱- چه دارایی‌هایی را با هم ترکیب نماییم که سبد دارایی حاصل ریسک کمتری را داشته باشد.
2- سبد دارایی را با چه وزنه‌هایی با هم ترکیب نماییم که سبد دارایی حاصل یک سبد دارایی بهینه باشد. اگر بازدهی اوراق بهادار مختلف طی یک دوره متغیر تصادفی باشد، می‌توان مقدار ارزش انتظاری ریسک و انحراف معیار و ضریب همبستگی آنها را محاسبه کرد. با استفاده از این محاسبات، بازدهی انتظاری و ریسک انتظاری پورتفولیو ساخته شده از این اوراق بهادار را اندازه‌گیری نمود. ما در این بخش ضمن بیان جزئیات چگونگی محاسبه نظریه پورتفولیو، روش انتخاب سبد دارایی بهینه را نیز به کمک این نظریه بیان خواهیم نمود.